ระบบห้องสมุดอัตโนมัติKOHA

1. ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์

KOHA เป็นระบบที่พัฒนาขึ้นในประเทศนิวซีแลนด์ ปัจจุบันได้รับการพัฒนาและนำไปใช้อย่างกว้างขวาง Koha ทำงานบนระบบปฏิบัติการลีนุกซ์หรือวินโดวส์ ระบบจัดการฐานข้อมูล MySQL หรือ

PostgreSQL ที่ใช้ในการเก็บข้อมูลรายละเอียดต่างๆ ทั้งในส่วนของระบบ และส่วนของผู้ใช้งาน และมีซอฟต์แวร์บริการเว็บเป็น Apache ซึ่งล้วนแต่เป็นซอฟต์แวร์แบบเปิดเผยรหัสและไม่คิดค่าลิขสิทธิ์ ทำงานได้บนสถาปัตยกรรมแบบ Client/Server โดยใช้ Perl เป็นตัวพัฒนาในการเข้าถึงข้อมูลและเชื่อมต่อกับฐานข้อมูลสามารถนำไปใช้งานในการยืม-คืน การค้นหาข้อมูล และรองรับการใช้งานในห้องสมุด สำหรับระบบงานของระบบห้องสมุดอัตโนมัติ KOHA นั้นประกอบด้วย ระบบงานพัฒนาทรัพยากรสารสนเทศ ระบบงานทำรายการทรัพยากรสารสนเทศ ระบบงานควบคุมวารสาร ระบบงานยืม-คืน และ ระบบงานสืบค้นสารสนเทศออนไลน์นอกจากนี้ยังสามารถสร้างระบบบาร์โค้ดได้ รองรับมาตรฐานการลงรายการแบบ MARC การแลกเปลี่ยนข้อมูลด้วย Z39.50 และเป็นระบบการใช้งานผ่านเว็บในปัจจุบัน Koha ที่ได้รับความนิยมแพร่หลายคือ KohaZOOM ส่วนระบบดั้งเดิมจะรู้จักในชื่อ Koha Classic มีบริษัท Liblime เป็นบริษัทร่วมในการพัฒนาระบบ

โมดูลหลัก ได้แก่

1. ระบบงานพัฒนาทรัพยากร (Acquisiton Module)

-  เตรียมข้อมูลก่อนการสั่งซื้อไปจนถึงกระทั่งการชำระเงินและการทำรายการ

-  มีระบบป้องกันการสั่งซื้อซ้ำ

-  มีระบบคำนวณอัตราการแลกเปลี่ยนเงินจากสกุลหนึ่งไปอีกสกุลหนึ่ง

-  เตือนเมื่อมีการใช้งบประมาณมากเกินไป

2. ระบบงานวิเคราะห์ทรัพยากรสารสนเทศ (Cataloging Module)

-  ทำรายการระเบียนบรรณานุกรม ทรัพยากรสารสนเทศ

-  สามารถบันทึกข้อมูลเข้าสู่ระบบได้หลายวิธี เช่น บันทึกเข้าสู่ระบบโดยตรง การถ่ายจากเทปแม่เหล็ก การถ่ายข้อมูลทางระบบออนไลน์โดยตรงจากข่ายงานทางบรรณานุกรม ผ่าน Z39.50 และฐานข้อมูล   อื่น ๆ ที่เก็บด้วยซีดีรอม

- แก้ไขจุดใดจุดหนึ่งที่ต้องการแก้ไขให้เหมือนกัน ระบบจะเปลี่ยนแปลงให้อัตโนมัติทั้งระบบ

3. ระบบงานยืม-คืน (Circulation Module)

-  การยืม-คืน และยืมต่อ

-  การทวง

-  การจอง และการสำรองหนังสือ

-  การพิมพ์การทวง การคิดอัตราค่าปรับ และการออกใบเสร็จรับเงิน

4. ระบบงานควบคุมสิ่งพิมพ์ต่อเนื่อง (Serial Control Module)

-  ลงทะเบียนวารสารไปจนถึงการเย็บเล่ม

-  การลงทะเบียนวารสารจะใช้กราฟิกแสดงบัตรทะเบียนวารสาร (Kardex) นอกจากนี้ระบบควบคุมทะเบียนวารสารจะถูกเชื่อมโยงเข้ากับระบบงานหลักอื่น ๆ เช่น ระบบงานพัฒนาทรัพยากรห้องสมุด ระบบงานยืม-คืน และระบบการสืบค้นออนไลน์

-  สามารถตรวจสอบราคาค่าบอกรับ หรือจ่ายเงินค่าบอกรับวารสารจากระบบพัฒนาทรัพยากรห้องสมุด

5. ระบบงานสืบค้นออนไลน์ (Online Public Access Catalog - OPAC Module)

-  เป็นระบบงานที่ใช้ในการสืบค้นสารสนเทศ สามารถค้นได้จากชื่อเรื่อง ชื่อผู้แต่ง หัวเรื่อง ตรรกบูลีน เป็นต้น

ภาพตัวอย่างระบบ Koha

                                 Clip แนะนำการใช้งาน Koha

1               1.      http://www.youtube.com/watch?v=drpY1WyEewQ

2               2.      http://www.youtube.com/watch?v=UfGYZHbilZY

2.  มีผู้ใช้ผลิตภัณฑ์ดังกล่าวในประเทศไทยหรือไม่ หากไม่มีจงหาว่ามีประเทศใดนอกเหนือจากประเทศที่ใช้ภาษาอังกฤษ - จีน ญี่ปุ่น เกาหลี ฝรั่งเศส ยกตัวอย่างพร้อม URL ของระบบสืบค้น

- มีใช้ในประเทศไทย

สำหรับในประเทศไทยนั้นระบบห้องสมุดอัตโนมัติแบบโอเพนซอร์สได้เริ่มต้นนำมาใช้ในหน่วยงานของรัฐที่ศูนย์บริการความรู้ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (ศวท.) โดยได้นำระบบห้องสมุดอัตโนมัติ Koha มาพัฒนาและทดลองใช้ พร้อมทั้งได้เผยแพร่ไปยังกลุ่มห้องสมุดต่างๆ ที่สนใจอีกด้วย ซึ่งในปัจจุบันได้มีห้องสมุดขนาดกลางและขนาดเล็กได้นำระบบห้องสมุดอัตโนมัติ Koha ไปใช้ในการจัดการงานห้องสมุดมากขึ้น

สำนักหอสมุด ได้พัฒนาระบบห้องสมุดอัตโนมัติแบบโอเพนซอร์สขึ้นโดยใช้ Koha เป็นแนวทางในการพัฒนาและได้ทดสอบใช้ในงานห้องสมุดศูนย์ความรู้ด้านการเกษตรมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จนทำให้ได้ระบบห้องสมุดอัตโนมัติ จินดามณี ซึ่งเป็นระบบห้องสมุดอัตโนมัติแบบโอเพนซอร์ส ระบบแรกของไทย

สืบค้นวันที่ 2 มีนาคม 2013 (ออนไลน์). http://www.stks.or.th/wiki/doku.php?id=koha:start

สืบค้นวันที่ 2 มีนาคม 2013 (ออนไลน์). http://www.libraryhub.in.th/2009/06/21/koha-open-source-for-ils/

สืบค้นวันที่ 2 มีนาคม 2013 (ออนไลน์). http://www.koha.org/

 3.    สรุปข้อดีและข้อเสียของผลิตภัณฑ์

ข้อดี

1. มี Community Koha สามารถเข้าไปศึกษาและตอบปัญหาได้
2. มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
3. เป็นระบบ Web-based
4. มีบรรณารักษ์ที่ช่วยในการเสริมจุดอ่อนของซอฟต์แวร์
5. ค่าใช้จ่ายในระยะยาวต่ำ
6. ระบบเปิด ทำให้ปรับระบบได้ตามความต้องการ

7. ลดการนำเข้าของซอฟต์แวร์ที่มีลิขสิทธิ์จากต่างประเทศ
8. เป็นต้นแบบให้กับห้องสมุดขนาดกลางและขนาดเล็ก

ข้อเสีย

1. มีผู้ใช้ในประเทศไทยน้อย
2. ต้องอาศัยบรรณารักษ์ที่ชำนาญในการทดสอบระบบ
3. มีหลายฟังก์ชั่นในการทำงาน ทำให้เสียเวลาในการทดสอบระบบ
4. การถ่ายโอนข้อมูล อาจมีความผิดพลาด ต้องอาศัยบรรณารักษ์เป็นผู้ตรวจสอบก่อนและหลังการถ่ายโอน

สืบค้นวันที่ 2 มีนาคม 2557 2013 (ออนไลน์). http://www.nstda.or.th/nstda-knowledge/473-koha